Papa is overleden

Vrijdag 27 juli 2007 wordt papa, nadat hij al langere tijd heel veel last van pijn in zijn buikstreek had, opgenomen in het CWZ te Nijmegen.
Er volgen onderzoeken en hij krijgt bloed toegediend, want zijn HB is zeer laag en hij is vreselijk moe. Al veel eerder is vastgesteld dat hij een zeldzame ziekte had die zijn rode bloedlichaampjes afbreken, maar zolang hij daar geen last van had, was er volgens de arts, dr. Jansen, niets aan de hand.

Papa heeft een aantal jaren geleden prostaatkanker gehad. Hij was echter bij het laatste onderzoek "schoon" en de arts verzekerde hem dat hij hieraan niet zou doodgaan. In de onderzoeken die nu volgend blijkt dat de bestralingen echter wel de wand van zijn blaas hebben aangetast, vandaar de pijn in zijn buik. Een catheter brengt hier wat verlichting. Er volgen nog veel meer onderzoeken, een leverpunctie, want hij ziet zo geel als een zonnebloem, er wordt een klier onder zijn sleutelbeen uitgehaald en er wordt een beenmergpunctie gedaan. Ondertussen wordt er iedere dag een nieuwe zak bloed gegeven, dit verdwijnt echter net zo hard weer.

Ondertussen wordt papa steeds vermoeider. We knuffelen veel, we houden van elkaar, ook dat wordt nog eens uitgesproken dat is fijn. Jan gaat nog een keer mee naar het ziekenhuis en komt er opgelucht van terug. Het is hartstikke moeilijk om op te bellen, wat moet je zeggen. Even gewoon met opa knuffelen is veel beter. Bart vindt het denk ik moeilijk, hij wil niet mee. Hij verwerkt het op zijn eigen manier, dat mag!

Donderdag 16 augustus zijn alle onderzoeken afgerond, en wordt de familie om 16.00 uur bij elkaar geroepen door de arts. Met zijn allen bij elkaar in de kamer van papa, die dan alleen op een kamer ligt, wordt ons verteld dat de kanker is teruggekeerd en zich in alle organen heeft genesteld. De doktoren kunnen er niets meer aan doen, omdat ook de lever is aangetast en de toegediende medicijnen niet aan zou kunnen.
Verschrikkelijk nieuws........
Als de dokter later weg is zegt papa tegen ons dat hij wil dat het nu ook zo snel mogelijk afgelopen is. Hij zegt dat hij geen bloed meer zal nemen en ook geen medicijnen, alleen eventueel iets tegen de pijn. Wij hebben hier vrede mee en begrip voor.
Hij is nu zo moe, dat hij zijn ogen bijna niet open kan houden.
Freek en ik gaan terug naar Zaandam om het de jongens te vertellen.

Vrijdag 17 augustus wordt ik 's avonds door Frank gebeld dat het helemaal niet goed gaat met pa. Hals over kop rij ik naar Nijmegen, waar ik om 00.00 uur aankom. Bij papa op de kamer aangekomen horen we dat hij enige tijd rechtop heeft gezeten en dat hij hiervan waarschijnlijk onwel is geworden door het lage HB-gehalte. Hij begroet ons nog wel, en we zijn 's nachts tot 04.00 uur in het ziekenhuis. Hij slaapt echter heel rustig, en we besluiten naar huis te gaan om ook wat te slapen.

Zaterdag zijn we een paar keer op bezoek geweest, hij was heel moe en kon niet meer veel zeggen. Eén keer zag hij ons zitten en zei: ga toch naar huis! Nog een andere keer keek hij ons aan en zei: waarom duurt het zo lang? Dat wisten wij ook niet. Hij bleef aardig stabiel en lag er rustig bij.

Zondagochtend 19 augustus heeft mama om 10.00 uur het ziekenhuis gebeld en de verpleegkundige zei dat hij er nog steeds stabiel bij lag. Zonder haast zijn wij toen om 12.00 uur naar hem toegegaan. We wilden net zijn kamer opgaan toen de verpleegkundige er uit kwam hollen, ze zag ons en zei: "ik wilde jullie net bellen, het gaat helemaal niet goed, ga er snel heen". Wij snelden naar binnen, hij had een bloeding gehad, lag op zijn zij en bloedde uit zijn neus. Ik ben naast hem op het bed gaan zitten en heb hem nog vastgehouden en gezegd "het is goed pa, ga maar, we houden van je en zien je in de sterren". Ik weet niet of hij het nog heeft gehoord, hij voelde al zo koud aan. Een paar tellen later heeft hij zijn laatste adem uitgeblazen en is om 12.30 uur overleden.

We hebben een hele tijd met zijn drieën in een apart kamertje gezeten om tot rust te komen. Susanne was ook mee, die wilde altijd mee naar opa, gewoon handje vasthouden en erbij zitten. We hebben Brigitte gebeld, die met Jasper thuis was en ik heb Freek gebeld die meteen met Jan naar het ziekenhuis is gekomen. Nadat papa was verzorgd en goed gelegd in bed hebben Jan en Susanne papa ook nog even gezien en aangeraakt, heel dapper en goed was dat.
's avonds hebben we veel gehuild, maar ook gelachen om leuke herinneringen. Onvermijdelijk maak je zelfs al plannen voor de toekomst voor mama; wat ze nu allemaal kan doen dat papa niet leuk vond........ erg hè? Zal wel een soort van overlevingsmechanisme zijn.


Maandag volgt dan meteen al het geregel met betrekking tot de uitvaart. Je hebt geen tijd om tot jezelf te komen, het te laten bezinken. Ik logeer maar steeds bij Frank en Brigitte, ik kan niet steeds op en neer rijden, is veel te vermoeiend.
Mama houdt zich goed, tot nu toe, ze is sterk!
We hebben de uitvaartonderneming gebeld en 's middags kwam Joke Peters om de eerste dingen door te spreken, de kaart uit te zoeken enz.
Frank heeft een foto gemaakt van twee beeldjes die pa heeft gegoten en die hij graag op de kaart wilde hebben: één van een boeddha en één van een judo-groet (Bart heeft overigens onder deze beeldjes ooit met rode stift geschreven: VOOR BART). Pa heeft in het ziekenhuis gezegd dat Bart en Jan allebei een beeldje moeten krijgen. Lief!

Dinsdagavond ga ik naar Zaandam, even een paar dagen naar huis, voor de avondwake donderdag om 18.00 uur en de crematie a.s. vrijdag om 14.00 uur.

Woensdag heb ik besteed om een mooi verhaal op te schrijven over hoe Frank en ik onze vader herinneren, dit zullen we bij de uitvaart voorlezen. Het is een mooi verhaal geworden:

Lieve papa,

Gekke papa, leuke papa, stomme papa, maar altijd lieve papa
Wat hebben we een leuke tijd met elkaar gehad
Een warm nest, altijd welkom

Onze herinneringen aan jou zullen zijn van een vader die altijd bezig was:
Op de instrumentmakerij van het Radboud, met Theo Arnoldussen en Schoester waar je nog van die schitterende klokken en barometers mee hebt gemaakt. Allemaal handwerk, van het frezen van de radertjes tot het uitsnijden van de ornamenten en alles volgens originele tekeningen.
Jij vond het altijd leuk als we even langskwamen en keken wat je aan het maken was, daar hebben we best wat technische kennis van opgedaan.

Ook bezig met het maken van de mooiste vliegen voor het vissen, het gieten van loodjes en jiggen, het maken van ogen op hengels dat je zó zorgvuldig deed.
Dat je naar Boxmeer moest, om voer en maden te halen, die dan vervolgens in potjes in de koelkast lagen te kronkelen, het voer dat in emmers in de keuken moest worden gemengd, waarop mama zei: Hénk, niet knoeien, want zij moest altijd de rotzooi opruimen. Dan ging je met je vrienden naar viswedstrijden (en won ook nog vaak wat) of naar Vinkeveen.

De Optimist en de Kolibri die je hebt gebouwd bij je stand-by en surrogaat-zusje Riet in de garage, de roeiboten en de bijbehorende trailers, want anders konden we er niet mee op vakantie, alles maakte je zelf, ongelooflijk handig was je in al die dingen, heerlijke jaren hebben we er in gevaren.

En dan natuurlijk onze gezamenlijke judo-tijd, die eigenlijk onze hele jeugd heeft geduurd.
Jij had in je jeugd al een blauwe band gehaald en was toen gestopt. Toen Frank een jaar of 6 was ben je bij De Nijmeegse Judovereniging verder gegaan en begon Frank ook met judo. Later gingen jullie bij Willem Visser trainen en ben ik zelf ook begonnen; een gouden tijd was dat waar je een hoop waardevolle vrienden aan hebt overgehouden. Jij bent zelfs tot de 4e dan gekomen, zelf nog judoleraar geworden en hebt een aantal jaren je eigen schooltje Fujisan gehad.
Intens geïnteresseerd in de oosterse wijsheden, wij vonden je een bijna boeddha.

Maar het water bleef altijd trekken. Later, toen wij de deur al lang uitwaren, heb jij je nuttig gemaakt in allerlei besturen: de visclub, de watersportvereniging en wat nog meer. De zeilboot ging de deur uit en er kwam een motorboot voor in de plaats, eerst een kleintje, later een grote, uiteraard, en alles wederom prima voor elkaar, met het beste van het beste.
Want zo kennen wij je ook, alle dingen die je deed of had, moeten van het beste materiaal zijn, ook je fototoestel en je schilderspullen.

Buiten alle dingen die je actief deed, kennen wij je ook als een stille en bedachtzame man, een man van weinig woorden, maar met diepe gronden. Je kon uren stilzitten en voor je uitkijken.
Ook niet altijd een makkelijke man, vooral niet voor mama, want jij moest altijd je zin hebben, en kreeg die ook, want zo is mama dan weer, als jij maar gelukkig was.

Tegen ons zei je altijd "ik ga dood op mijn 65e". Maar dat ging mooi niet door. De laatste jaren heb je het echter niet makkelijk gehad en de laatste weken dat je nog thuis was heb je ook veel pijn gehad. In het ziekenhuis bleek helaas na een aantal onderzoeken dat ze je niet beter konden maken en dat je héél erg ziek was. Toen dat je duidelijk was wilde je ook dat er snel een einde aan kwam en bent gestopt met alle medicijnen. Wij vonden dat heel moedig en hadden daar alle begrip voor. Gelukkig heb je geen pijn gehad.

In het ziekenhuis hebben we goed afscheid van elkaar kunnen nemen
We hebben lieve dingen gezegd en elkaar veelvuldig geknuffeld
Er is niets onbesproken gebleven, maar dat was er ook niet

Papa, je hebt ons veel geleerd, maar bovenal één heel belangrijk ding: respect, respect voor alles en iedereen.

Lieve papa, we zullen je enorm missen
Maar elke keer als we naar het sterrenbeeld de Grote Beer kijken, zullen we, zoals met je afgesproken, aan je denken met een glimlach…..

Morgen zullen we de dienst officieel afmaken, het wordt denk ik heel mooi.
Donderdag ben ik weer terug gegaan naar Nijmegen waar om 18.00 uur in het crematorium een avondwake was. In eerste instantie vond ik dat eigenlijk maar niks, maar het was uiteindelijk heel mooi. In de ontvangstruimte waren zitjes met thee en koffie, en in een zijkamertje lag papa heel mooi opgebaard in een open kist met alle kransen die er waren gestuurd omheen geschikt. Hij had zijn “gewone” kleren aan, die hij graag droeg. Ik wilde eerst niet kijken hoe hij er uit zag, maar heb het toch maar gedaan. Hij lag er vredig bij, maar ik herinner me hem toch liever anders, en dat doe ik ook. Tot mijn grote verbazing en vreugde kwamen er héél veel mensen, dat was geweldig en had ik helemaal niet verwacht omdat de crematie de volgende dag al was. Fijn voor ons allemaal, deze steun!

De volgende dag werden we om 13.30 uur ontvangen op het crematorium en naar de zaal geleid. Deze was best groot en bleek achteraf helemaal vol te zitten. Na een inleiding van de uitvaartleidster waren we zelf aan de beurt met onze “verhalen”, gelardeerd met muziek. Eerst Brigitte, toen Freek en uiteindelijk Frank en ik, om beurten een stukje van het verhaal en afgesloten door “Mooie Dag” van Blof. Daarna konden de gasten afscheid nemen en wij uiteindelijk ook. Met een laatste klopje op de kist, verlieten ook wij de zaal.
De aansluitende condoleance vond ik geweldig. Ongelooflijk veel mensen zijn er gekomen om afscheid van papa te nemen en ons sterkte te wensen!
Nu moeten we het verder zelf doen………

Een aantal maanden later, is een datum gekozen om de as te verstrooien op het strooiveld van het crematorium. Foutje. Hadden we niet moeten doen als je het mij vraagt. Ik vond het vreselijk, zo’n grote(!) pot met as die je dan op een veld strooit waar een uur later weer mensen overheen lopen. Bah. Als ik dat had geweten.
Pa had er misschien nog wel om kunnen lachen, iemand deed voor hoe je moest strooien zodat het niet allemaal ineens op een hoopje eruit valt, maar het waaide nogal, dus toen wij aan de beurt waren zaten alle schoenen onder de as. Zeker niet aan te raden!!! Achteraf hadden we liever de as meegenomen en over de Maas gestrooid, maar ja.

We kijken nog vaak omhoog ’s avonds of we de grote beer kunnen zien en even hallo te zeggen! Dat was een puike afspraak.